မိတ္ေဆြစစ္( ၄)မ်ိဳးႏွင့္ မိတ္ေဆြတု ( ၄ )မ်ိဳး

  မိတ္ေဆြေကာင္း၊ မိတ္ေဆြစစ္ ၄-မ်ဳိး ႏွင့္ သူတို႕၏ မိတ္ေဆြေကာင္း အဂၤါရပ္မ်ား                                       
   ဗုဒၶ သည္ သိဂၤါလသူေ႒းသားကုိ မိတ္ေဆြေကာင္း ၄-မ်ဳိးကုိေဟာႀကားေတာ္မူ၏။

၁- အႀကင္သူသည္ အရင္ဦးစြာ မိမိရဲ႕ ေကာင္းက်ဳိးခ်မ္းသာကုိေဆာင္ရြက္တတ္သည့္

    စိတ္ရင္းေကာင္းရွိၿခင္း။ ( ဥပကာရ မိတ္ေဆြ )

     - မူးယစ္ေမ့ေလ်ာ့ေနေသာ မိတ္ေဆြကုိ ေစာင့္ေရွာက္တတ္၏။

    - ေမ့ေလ်ာ့ေနေသာ မိတ္ေဆြ၏ ပစၥည္းဥစၥာတုိ႕ကုိ ေစာင့္ေရွာက္တတ္၏။

    - ေႀကာက္ရြ႕ံထိတ္လန္႕ေနေသာ မိတ္ေဆြကုိ အားကုိးရာၿဖစ္၏။

    - အကူညီလုိအပ္၍ေတာင္းေသာအခါ ေတာင္းခံသည္ထက္ အဆတုိးကာ

       ေထာက္ပံ့ကူညီတတ္၏။

၂ - အႀကင္သူသည္ မိမိဘ၀ ၿမင့္မားေနေသာအခါၿဖစ္ေစ၊ နိမ့္ပါးေနေသာအခါၿဖစ္ေစ

     မိမိႏွင့္ မခြဲအတူ ရပ္တည္ေပးေသာ စိတ္ရင္းေကာင္းရွိၿခင္း။

     (သမာနသုခဒုကၡမိတ္ေဆြ)

     - လ်ဳိ႕၀ွက္အပ္သည့္ အမွဳကိစၥတုိ႕ကုိ ေၿပာႀကား၏။

    - ထုိလွ်ိ႕၀ွက္အပ္သည့္ အမူကိစၥကုိ မေပါက္မႀကား လွ်ိဳ၀ွက္ေပး၏။

    - ေဘးရန္ၿဖစ္ေပၚလာလွ်င္ ေရွာင္ခြာမသြားပဲ အတူရပ္တည္ကူညီေၿဖရွင္းေပး၏။

    - မိတ္ေဆြအတြက္ အသက္ကုိပင္ေသာ္လည္း စြန္႕လႊတ္အနစ္နာခံႏုိင္၏။

၃ - အႀကင္သူသည္ မိမိ၏ ေကာင္းက်ဳိးစီးပြားကုိ လမ္းညႊန္ေၿပာႀကားတတ္ေသာ စိတ္ရင္း

     ေကာင္းရွိၿခင္း။ ( အတၳကၡယီမိတ္ေဆြ )

       - မေကာင္းမွဳတုိ႕မွ တားၿမစ္ပယ္ရွားတတ္၏။

      - ေကာင္းမွဳတုိ႕၌ သက္၀င္ေစ၍ ၿပဳက်င့္ရန္ တုိက္တြန္းတတ္၏။

      - မိမိမသိေသးေသာ ေကာင္းၿမတ္ေသာ တရားစကားကုိ ေၿပာႀကားတတ္၏။

      - ဘ၀အဆင့္တန္းၿမင့္မားေစေႀကာင္း( နတ္ၿပည္ေရာက္ေႀကာင္း )

           အက်င့္ေကာင္းလမ္းစဥ္ကုိ ေၿပာႀကားညႊန္ႀကားတတ္၏။

၄ - အႀကင္သူသည္ အစဥ္သနားငဲ့ညွာတတ္ေသာ စိတ္ရင္းေကာင္းရွိၿခင္း။

     (အနုကမၸကမိတ္ေဆြ)

      - မိတ္ေဆြ၏ ပ်က္ဆီးဆုတ္ယုတ္ၿခင္းကုိ မႏွစ္သက္။

     - မိတ္ေဆြ၏ တုိးတက္ႀကီးပြားၿခင္းကုိ ႏွစ္သက္၏။

     - မိတ္ေဆြအား ကဲ့ရဲ႕စကားေၿပာႀကားသူကုိ ကန္႕ကြက္တားၿမစ္တတ္၏။

     - မိတ္ေဆြအား ခ်ီးမြမ္းစကားေၿပာႀကားသူကုိ ေထာက္ခံ ခ်ီးမြမ္းတတ္၏။

 ထုိသူ ၄-ေယာက္တုိ႕သည္ မိတ္ေဆြေကာင္း၊ မိတ္ေဆြစစ္ ၄-မ်ဳိးတုိ႕ပင္တည္း။

" အႀကင္မိတ္ေဆြသည္ ေကာင္းက်ဳိးခ်မ္းသာအတြက္ ေက်းဇူးၿပဳတတ္၏။ ခ်မ္းသာ

  အတူ ၊ ဆင္းရဲအတူ မိမိႏွင့္ရပ္တည္ေပးတတ္၏။ ေကာင္းက်ဳိးစီးပြားအတြက္

  လမ္းညြန္ေၿပာႀကားတတ္၏။ အစဥ္ငဲ့ညွာသနားေသာ စိတ္ရင္းရွိ၏။ ပညာရွိေသာ

  သူသည္ ဤမိတ္ေဆြစစ္၊ မိတ္ေဆြေကာင္း ၄-ေယာက္တုိ႕ကုိ ဆုိခဲ့သည့္

  ( အထက္ကေဖာ္ၿပ )အတုိင္း သိရွိ နားလည္၍ မိခင္သည္ မိမိရင္၌ ၿဖစ္ေသာ

  သားကုိ ခ်ဥ္းကပ္သကဲ့သုိ႕ ခ်စ္ခင္ေလးနက္စြာ ခ်ဥ္ကပ္ရမည္။ သီလႏွင့္

   ၿပည့္စုံေသာ ပညာရွိမိတ္ေဆြသည္ ေတာင္ထိပ္၌ ေတာင္ေလာင္ေသာမီးကဲ့သုိ႕

   ေကာင္းမြန္ထင္ရွားစြာ ထြန္းလင္းတင့္တယ္၏ "

                                                                                 - ဗုဒၶ

                                                               (   သိဂၤါလသုတ္  )

 မိတ္ေဆြတု ၄-မ်ဳိး ႏွင့္ သူတို႕၏ မိတ္ေဆြတု အဂၤါရပ္မ်ား။

၁။ ယူသာ ယူတတ္ေသာ မိတ္ေဆြစစ္ မဟုတ္သည့္ မိတ္ေဆြတု ။
 (အညဒတၳဟရ မိတ္ေဆြတု)
၂။ ႏႈတ္မွ်ျဖင့္သာလွ်င္ (ေလာကြက္) ေပးတတ္ေသာ၊ ေဖာေရွာလုပ္တတ္ေသာ မိတ္ေဆြတု ။
 (၀စီပရမ မိတ္ေဆြတု)
၃။ အႀကိဳက္ကိုလုိက္၍ ေျပာဆိုတတ္ေသာ မိတ္ေဆြစစ္မဟုတ္သည့္ မိတ္ေဆြတု ။
 (အႏုပၸိယဘာဏီ မိတ္ေဆြတု)
၄။ ပ်က္စီးေၾကာင္း၌ အေပါင္းအေဖၚျဖစ္ေသာ မိတ္ေဆြစစ္ မဟုတ္သည့္မိတ္ေဆြတု ။
 (အပါယသဟာယ မိတ္ေဆြတု)

၁။ အညဒတၳဳဟရ မိတ္ေဆြတု
(က) ယူသာ ယူတတ္၏ ။
(ခ) အနည္းငယ္သာ ေပး၍ ကိုယ့္ဆီမွ မ်ားမ်ားလိုခ်င္၏ ။
(ဂ) သူကိုယ္တိုင္ ေဘးအႏၱရယ္ျဖစ္မွ  မိမိကိစၥကို ျပဳလုပ္ေပးတတ္၏ ။
(ဃ) သူ႕အက်ဳိးစီးပြား အတြက္သာ ေပါင္းသင္းတတ္၏ ။
ထိုေလးပါးေသာ အေၾကာင္းတို႔ျဖင့္ ယူသာယူတတ္ေသာ မိတ္ေဆြတုဟု သိအပ္သည္။

လက္ခ်ည္းလာ၍၊ ဥစၥာေဆာင္သယ္၊ နည္းငယ္ျဖင့္သာ၊ မ်ားစြာလိုရွိ
ေဘးထိေရာက္ခါ၊ ျပဳလာတုံဘိ၊ မိမိက်ဳိးငွာ၊ မွီလာေပါင္းယွဥ္၊
ေလးေယာက္စဥ္ကား ၊ အညဒတၳဳဟရတည္း။   (ဆရာေတာ္ဦးဗုဓ္)

၂။ ၀စီပရမ မိတ္ေဆြတု
ႏႈတ္ျဖင့္သာလွ်င္ ေပးတတ္ေသာ မိတ္ေဆြစစ္မဟုတ္သည့္ မိတ္ေဆြတု ...
(က) လြန္ၿပီးေသာအေၾကာင္းအရာျဖင့္ ခ်ီးမြမ္း၏။
(ခ) မျဖစ္ေသးေသာ အေၾကာင္းအရာျဖင့္ ခ်ီးမြမ္း၏။
(ဂ) အခ်ည္းႏွီး ေလာကြက္မွ်ျဖင့္ ခ်ီးမြမ္း၏။
(ဃ) ျဖစ္ဆဲကိစၥတို႔၌ ပ်က္စီးျခင္းကိုျပသ၏။
ဤေလးပါးေသာအေၾကာင္းတို႔ျဖင့္ ႏႈတ္မွ်ျဖင့္သာလွ်င္ ေပးတတ္ေသာ
မိတ္ေဆြစစ္မဟုတ္သည့္ မိတ္ေဆြတုကို သိအပ္၏။
(မႏွစ္က ခင္ဗ်ားမလာဘူးဗ်ာ ၊ က်ဳပ္တုိ႔မွာ အလုပ္အကိုင္ အဆင္ေျပတယ္။
စသည္ျဖင့္ လြန္ၿပီးသည့္ အေၾကာင္းအရာျဖင့္ ခ်ီးေျမွာက္၏။ ေရွ႕လမွာ
ေကာက္စပါးသစ္ေပၚလိမ့္မယ္။ ခင္ဗ်ားလာျဖစ္ေအာင္ လာခဲ့ပါ။ စသည္ျ့ဖင့္
မျဖစ္ေသးသည့္အေၾကာင္းအရာျဖင့္ ခ်ီးေျမွာက္၏။
ကားေလး တစ္ေခါက္ေလာက္ ကူညီပါဟု ေတာင္းခံလာေသာအခါ
`ကားပ်က္ေနတယ္ `ဟု ျဖစ္ဆဲ ပစၥဳပၸန္ကိစၥတို႔၌ ပ်က္စီးျခင္းကို ျပသ၏ ။)

ေရွ႕ျဖင့္ေစ့စပ္ ၊ တထပ္ေနာက္မွီး ၊ ခ်ည္းႏွီး သၿဂိဳ ၤဟ္၊ ေပးလိုစဟန္၊
ပစၥဳပၸန္မူ၊ ျပညႊန္ပ်က္ျပား၊ ဤေလးပါးကား ၊ မွတ္သား ၀စီပရမတည္း။ (ဆရာေတာ္ဦးဗုဓ္)

(၃)  အႏုပၸီယဘာဏီ မိတ္ေဆြတု
ႀကိဳက္ကိုလိုက္၍ ေျပာဆိုတတ္ေသာ မိတ္ေဆြစစ္မဟုတ္သည့္ မိတ္ေဆြတု။
(က) ထိုသူအား အေကာင္းမႈကိုလည္း ခြင့္ျပဳ၏။
(ခ) ထိုသူအား ေကာင္းမႈကိုလည္း ခြင့္ျပဳ၏။
(ဂ) ထိုသူ၏ မ်က္ေမွာက္၌ ခ်ီးမြမ္းစကားကိုဆို၏။
(ဃ) ထိုသူ၏ မ်က္ကြယ္၌ ကဲ့ရဲ႕စကားကိုဆို၏။
ဤေလးပါးေသာအေၾကာင္းတို႔ျဖင့္ အႀကိဳက္ကိုလိုက္၍ ေျပာတတ္ေသာ မိတ္ေဆြစစ္မဟုတ္သည့္ မိတ္ေဆြတုကိုသိအပ္၏ ။
မေကာင္းခြင့္ျပဳ ၊ ေကာင္းမႈကိုလွ်င္ ၊ ဆင္ျခင္မရႈ ၊ ခြင့္ျပဳသည္ပင္ ၊ ေရွ႕တြင္ခ်ီးမြမ္း ၊
ဖုံးလႊမ္းကြယ္လွ်င္၊ ကဲ့ရဲ႕ျမင္သည္ ၊ ေလးအင္ ပိယဘာဏီတည္း။ (ဆရာေတာ္ဦးဗုဓ္)

(၄) အပါယသဟာယ မိတ္ေဆြတု
ပ်က္စီးေၾကာင္း၌ အေပါင္းအေဖၚျဖစ္ေသာ မိတ္ေဆြစစ္မဟုတ္သည့္ မိတ္ေဆြတု ။
(က) ေသရည္ေသရက္ ေသာက္ျခင္း၌ အေပါင္းအေဖၚျဖစ္၏။
(ခ) အခါမဲ့ ခရီးသြားလာျခင္း၌ အေပါင္းအေဖၚျဖစ္၏။
(ဂ) ပြဲလမ္းသဘင္ၾကည့္ရႈနားေထာင္ျခင္း၌ အေပါင္းအေဖၚျဖစ္၏။
(ဃ) ေလာင္းကစားျခင္း၌ အေပါင္းအေဖၚျဖစ္၏။
ဤေလးပါးေသာအေၾကာင္းတို႔ျဖင့္ ပ်က္စီးေၾကာင္း၌ အေပါင္းအေဖၚျဖစ္ေသာ မိတ္ေဆြစစ္မဟုတ္သည့္ မိတ္ဆြတုကိုသိအပ္၏။
ေသာက္ထုပ္ေသရက္ ၊ ညဥ့္နက္လမ္းသြား၊ ရႈစားသဘင္၊ ေပ်ာ္ရႊင္အန္စာ၊ ေလးရပ္မွာပင္ ၊
တကြထင္သည္ ၊ ေလးအင္ အပါယ္သဟဲတည္း။ (ဆရာေတာ္ဦးဗုဓ္)

ျမတ္စြာဘုရား သိဂၤါလသတို႔သားအား ေဟာၾကားေသာ ေလာကႀကီးပြားေၾကာင္း တရားျဖစ္သည့္
သိဂၤါေလာ၀ါဒသုတၱန္ မွ ထုတ္ႏႈတ္ေဖၚျပပါသည္။

 မွတ္ခ်က္ ။  ။  အထက္ပါ ပိုစ့္အား အင္တာနက္မွ ရွာေဖြ၍ တင္ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။

စာလာဖတ္သူ သူငယ္ခ်င္းအားလံုးလည္း မိတ္ေဆြေကာင္းမ်ားျဖင့္သာ ေတြ႕ႀကံဳရၿပီး မိတ္ေဆြတုမ်ားကို ေရွာင္ႏိုင္ႀကပါေစ...။ ။